تظاهرات بالینی بیماری، در افراد، متفاوت است و همه بیماران علائم مشابه ندارند، زیرا درگیری عصبی در آنها ممکن است، متغیر باشد. به هر حال بیماری باید درمان و علائم متوقف شود. هرگونه غفلت در این زمینه میتواند به ناتوانی منجر شود.
نوروپاتی بیماری اعصاب محیطی است؛ اعصابی که وارد نخاع و مغز شده (شامل خود مغز و ساقه آن است) یا از آنها خارج میشود. اعصابی را که وارد میشود، حسی و آنهایی را که خارج میشود، حرکتی میگوییم. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم صدمه ببینند، میتوانند در حس و حرکت بیمار اختلالاتی پدید آورند.
اتیولوژی بیماری
این بیماری به دلایل گوناگون بروز میکند که مهمترین آنها بیماریهای متابولیکی است و سردسته آنها بیماری دیابت نامیده میشود. از بیماریهای دیگر میتوان به کمکاری تیروئید، بیماریهای روماتیسمی، عروقی و کمخونیها اشاره کرد. برخی ویروسها نیز میتواند نوروپاتی ایجاد کند.
یکی از این ویروسهای خطرناک زوناست. نوع دیگر سندرمی به نام سندرم گیلنباره است. علت این بیماری هنوز بدرستی مشخص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی آشکار میشود.
در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله و آنها را خراب میکند. البته مواد شیمیایی مانند داروهای شیمیدرمانی، بعضی داروهای بیماری سرطان، در بروز این بیماری دخیل است، اما باید گفت با همه امکانات و دانش پزشکی هنوز قادر نیستیم در بعضی موارد بدرستی پاسخ مناسبی برای دلیل بیماری ارائه کنیم.
نشانههای نوروپاتی
علائم بیماری، متفاوت و به درگیری نوع عصب وابسته است. اگر اعصاب حرکتی درگیر شده باشد بیمار دیگر قادر به انجام اعمال حرکتی خود نخواهد بود؛ یعنی قدرت عضلات کاهش مییابد و بیمار در راه رفتن مشکل پیدا میکند یا با دست نمیتواند شیء را بردارد و حتی گاهی نمیتواند دست را حرکت دهد.
اختلال در اعصاب حسی به کاهش حس لمس منجر میشود و بیمار با شکایاتی از قبیل مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا مراجعه میکند و گاه بیحسی آنقدر شدید است که سوختن پا را متوجه نمیشود. این حالت را در بیماران دیابتی زیاد مشاهده میکنیم. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار باعث مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی خواهد شد.
مشاهدات بالینی پزشک
وقتی بیمار را معاینه میکنیم، قدرت اندامهای انتهایی دچار ضعف است و بیمار براحتی نمیتواند انگشت ما را فشار دهد. در این هنگام تستی انجام میدهیم که نشان میدهد رفلکسهای رتری کاهش یا از بین رفته است.
در مواردی که اعصاب حسی درگیر است، تست حسی به عمل میآید. یک سوزن را به آرامی روی دست یا پای بیمار فشار میدهیم تا میزان حس او را مشاهده کنیم. در این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز دیده نمیشود.
گرفتاریهای احشایی
تشخیص این نوع از گرفتاریها با شرححال گرفتن از بیماران قابل بررسی است و تست خاصی برای آن وجود ندارد. این بیماران معمولا از یبوست، اسهال، اختلال در بلع، بیاختیاری یا احتباس ادراری، تعریق غیرعادی، احساس پری یا از دست دادن اشتها و نوسانات فشار خون رنج میبرند. این اختلالات به دلیل گرفتاری اعصاب خودکار یا اتونوم بدن است.
نوروپاتی کانونی
علائم نوروپاتی کانونی به شکل ناگهانی بروز میکند و ممکن است با کاهش دید، دوبینی، کاهش شنوایی یا بیحسی یکطرفه بروز کند. اگر عصب گرفتار شود به آن مونو نوروپاتی اطلاق میشود و اگر دو یا چند اعصاب گرفتار شود به آن چند نورو پاتی میگویند. در دیابت، بیشتر مواقع درگیری مونو نوروپاتی است و در آن عصب هفت آسیب میبیند.
بیماری پیشرونده است یا متوقفشونده
قضاوت در این باره به نوع درگیری و بیماری وابسته است. در بیماران دیابتی اگر قند کنترل نشود قادر به کنترل بیماری نخواهیم بود و قطعا بیماری پیشرونده خواهد بود.
در این موارد باید عامل بیماری کنترل شود یعنی در فرد دیابتیک، قند کنترل و داروهای کمکی تجویز شود.
ساختمان اعصاب
اعصاب ضخیم، دارای غلافی رویی به نام میلین و رشتهای عصبی به نام آکسون است که زیر میلین قرار دارد. گرفتاری ممکن است مربوط به میلین باشد که خوشبختانه در این موارد برگشتپذیر است؛ اما اگر آکسون گرفتار شود، ممکن است برگشتپذیری، کمی دیرتر و دشوارتر باشد. اتیولوژی بیماری برای پزشکان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا با اصلاح عامل بهوجودآورنده بیماری درمان خواهد شد.
درمان
درمان آن به علت ایجادکننده بیماری برمیگردد. در سندرم گیلن باره که به دنبال بیماری عفونی ظاهر میشود در صورتی که بیماری خیلی شدید باشد میتوان خون را تصفیه یا آنتیبادی تزریق کرد یا از داروهای کمکی دیگر برای کنترل بیماری بهره برد. در دیگر موارد مانند بیماریهای روماتیسمی، کمخونی و اسکولایتیز با درمان مناسب و بهموقع، علائم بیمار از میان میرود و در سندرم تونل کارپل یا تصادفاتی که به قطع عصب منجر شده، جراحی ضرورت مییابد.
درد
برخی بیماران با دردهای شدید دست و پنجه نرم میکنند. سندرم گیلن باره درد شدیدی دارد. در دیابتیکها نیز این درد را مشاهده میکنیم. گاهی جابهجایی دیسک گردن یا کمر نیز باعث نوروپاتی میشود که دردهای فوقالعاده وحشتناک و غیر قابل تحملی برای بیمار دارد. در این موارد هر چه سریعتر باید درمان مناسبی از سوی جراحی یا درمان دارویی مناسب (تجویز مسکن) اتخاذ شود.
فیزیوتراپی کمککننده است
متخصصان فیزیوتراپی در این مواقع کمک زیادی به ما میکنند. فیزیوتراپی برای بیمارانی که دچار سندرم گیلن باره، دیابت یا جابهجایی دیسک هستند، بسیار مفید است. فیزیوتراپی به ترمیم عصب کمک میکند و عضلاتی را که به دلیل فعال نبودن دچار آتروفی شده است به حالت عادی و اولیه خود برمیگرداند.
توصیهها
هر بیماری که دچار اختلال در حرکات دست و پا یا بیحسی در نقطهای از بدن باشد، باید به متخصصان مغز و اعصاب یا نورولوژیست مراجعه کند. اقدام سریعتر درمانی از بدتر شدن نوروپاتی پیشگیری میکند. در ویزیت بیمار نوعی تست به نام ایانجی بهعمل میآید که در آن سرعت هدایت عصبی سنجیده و عصب درگیر شناسایی میشود.
نوروپاتی قابل درمان است.در مواردی که ژنتیک و ارث در بروز بیماری دخالت دارد نیز میتوان بیماری را مهار کرد یا با آموزشهای لازم، کاری کرد که بیمار صدمات کمتری ببیند.
این بیماری در افراد دیابتیک شایعتر است و بیشتر بیماران نسبت به آن آگاه نیستند. همه بیمارانی که دچار بیحسی در پاهای خود هستند، باید مراقب باشند. اگر بیمار دیابتی دچار سوختگی یا خراشی در پای خود شود، ممکن است به قطع عضو نیز منجر بشود./ ضمیمه سیب
دکتر حسین پورمحمودیان / نورولوژیست
گروه های خونی چگونه ایجاد می شوند؟
گلبول های قرمز مانند همه سلول های بدن واجد اختصاصات آنتی ژنی در سطح
خود میباشند. این آنتی ژن ها ، آنتی ژن های گروه خونی نامیده میشوند و از
والدین به فرزندان به ارث میرسند.
گاهی
دیده میشود که خون شخصی را به شخص دیگری تزریق میکنند خون شخص دهنده در
بدن فرد گیرنده ه می شود و رسوب میدهد. چگونگی این عمل با انعقاد خون
متفاوت است و به وجود گروههای خونی مختلف مربوط میشود.
در
سطح خارجی گلبولهای قرمز افراد دو نوع آنتی ژن از جنس پروتئین وجود دارد
که به نام های A و B معروف هستند. برخی افراد آنتی ژن نوع A برخی نوع B ،
برخی هر دو آنتی ژن A و آنتی ژن B را دارا هستند و برخی هیچ یک از آنتی ژن
ها را ندارند این افراد را به ترتیب در گروه های خونی A ، B ، AB و O
قرار میدهند.
بیان
آنتی ژن های گروه های خونی تحت کنترل ژنهای خاصی است و توارث آنها از
قوانین ساده مندل تبعیت میکند. برای هر سیستم گروه خونی ، تعداد معینی از
آلل های مختلف وجود دارد.
نحوه تعیین گروه خونی چگونه است؟
برای پی بردن به گروه خونی هر کس ، مقداری از خون را با آنتی کورهای معین شده A یا B مخلوط میکنیم. از تولید یا عدم تولید رسوب که در اثر به هم چسبیدن گلبول های قرمز ایجاد میشود میتوان گروه خونی شخصی را معین کرد. اگر بخواهیم به فردی از گروه خونی B خون تزریق کنیم، چون پلاسمای خون او آنتی کور A را دارد نمیتوان خونی را که دارای آنتی ژن A باشد به او داد. این آنتی ژن در گروه های A و AB یافت میشود پس او نمیتواند از این گروه ها ، خون دریافت کند.
رسوب خونی (آگلوتینه شدن)
گروه خونی A : با آنتی کور B رسوب نمیدهد ولی با آنتی کور A رسوب میدهد.
گروه خونی B : با آنتی کور B رسوب میدهد ولی با آنتی کور A رسوب نمیدهد.
گروه خونی AB : با هر دو آنتی A و B رسوب میدهد.
گروه خونی O : با هیچ یک از آنتی کورهای A و B رسوب نمیدهد.
⭕ درصد گروه های خونی در جمعیت انسان ها
در میان جمعیت مردم در حدود ۴۲ درصد گروه خونی A حدود ۹ درصد گروه خونی AB و ۴۲ درصد گروه خونی O را دارا هستند. با این وجود لازم به ذکر است که یک آنتی ژن گروه خونی هیچگاه نمیتواند به همراه آنتی بادی ضد خود در بدن یک فرد وجود داشته باشد.
زیرا در آن صورت وقوع همولیز ، گردش خون را مختل نموده و گلبول های فرد تخریب میشود. گروه های خونی O ، AB ، B ، A نمایان گر فتوتیپ گلبول های قرمز یک فرد است که مطابق با یک سیستم ساده که متشکل از ژن سه آللی A ، B ، O میباشد، به ارث میرسند.
لینک دانلود فیلم
http://uploadboy.me/4eigcbz4etza/فیلم کلیات گروه های خونی.mp4.html
هَشتپا یا اُختاپوس (نام علمی: Octopoda) یک جانور بی مهرهٔ آبزی از شاخه نرمتنان، رده سرپایان و راستهٔ هشتپایان (Octopoda) است. ۳۰۰ گونه هشتپا شناسایی شده که این تعداد، یکسوم از تمامی گونههای سرپایان را تشکیل میدهد. نام اختاپوس به معنی هشت پا از زبان یونانی گرفته شده است.
سر هشت پا با ۸ بازو احاطه شده که همه اندام های حیاتی این جانور در سر آن قرار دارد. رنگ و اندازه هشت پا به وسیله محیط اش تعیین می شود. هشت پاهایی که در آب سرد زندگی می کنند خیلی بزرگ تر از هشت پاهایی هستند که در آب گرم وجود دارند.
روی بازوهای هشت پا دو ردیف کلاهک مکنده وجود دارد که قدرت مکش خوبی دارند (۲۴۰ کلاهک مکنده در هر بازو) و به این وسیله هشت پا می تواند خرچنگ ها و حون های صدف دار را شکار کند.
هشت پا ۳ قلب دارد و خون اش آبی رنگ است. دستگاه عصبی فوق العاده پیشرفته ای دارد و می تواند موضوعات گوناگونی را یاد بگیرد. برخی از آزمایشات نشان می دهد هشت پا قادر به حل پازل و تشخیص اشکال و طرح ها است.
هشت پا می تواند رنگ و بافت پوست اش را بر طبق محیط اش تغییر دهد و خود را از دیدها مخفی سازد (استتار کند). یکی از راه های فرار هشت پا از دست شکارچیان کیسه جوهر آن است. هشت پا مقدار زیادی جوهر تیره را از کیسه جوهر اش آزاد می کند که سبب می شود شکارچی سردرگم شود و هشت پا فرصت فرار پیدا کند.
برخی از هشت پاها سمی بسیار قوی تولید می کنند که می تواند شکار را بی حس کند یا به یک انسان صدمه بزند. هشت پای حلقه آبی، خطرناک ترین گونه هشت پا است و می تواند در یک آن چند نفر را بکشد.
softschools.com
جانوران بسیار گوناگونند. توانایی آنها با سازگاری در محیط های مختلف سبب شده است که این موجودات در سراسر کره زمین در شرایط گوناگون محیطی به شکل های متفاوت زندگی کنند. دانشمندان عقیده دارند که هنوز نیمی از انواع جانوران بر روی کره ی زمین شناخته نشده اند. برای مطالعه گوناگونی جانوران در این فصل از طبقه بندی ساده زیر استفاده می کنیم.
کیسه تنان: این گروه از جانوران نسبت به اسفنجها پیشرفته ترند. زیرا چندین نوع سلول اختصاصی که کارهایی مانند گوارش حرکت، حس کردن را بر عهده دارند در ساختمان آنها دیده می شود. نام علمی شاخه کیسه تنان کنیدارپا است که از کلمه کنیدوست گرفته شده است. کنیدوست سلولهای زهرآگینی است که بر روی بازوهای اطراف دهان جانور وجود دارد.
کرم ها گروه بزرگی از جانوران را تشکیل می دهند و اقسام بسیار زیادی دارند. برخی زندگی انگلی وبرخی زندگی آزاد دارند. آنها را می توان در محیط های گوناگون، آب های شور، شیرین، خاک و حتی بدن گیاهان و جانوران یافت. کرم ها را بر اساس ساختمان بدن به سه شاخه تقسیم بندی می کنند. کرم ها 3) کرم های حلقوی ) کرم های پهن 2) کرم های لوله ای
کرم های پهن
تا به حال 13 هزار گونه کرم پهن شناخته شده است همه آنها دارای ویژگی های زیر هستند. 1) بدن این جانداران دارای سه لایه جنینی است. 2) تقارن آنها دو جانبی یا دو طرفی است. 3) بدن حفره عمومی ندارد. و فضای بین بافتهای آنها را نوعی بافت پیوندی پر می کند.
کرم های لوله ای
در این کرمها نیز تقارن دو جانبی است حدود 15 هزار نوع آنها شناخته شده است که در محیط های گوناگون به شکل آزاد یا انگلی زندگی می کنند. بدن این جانداران بدون قطعه و لوله مانند است سطح بدن آنان را پوشش یا کوتیکول محکمی می پوشاند و حفره عمومی آنها (سلوم) کاذب است جنس نر و جنس ماده آنها از هم جداست و به طریق جنسی زیاد می شوند.
کرم های حلقوی
کرم های حلقوی یا (آنلیدها) حدود9000 گونه اند. گونه هایی ساکن آب های شیرین و گونه هایی دریازی و برخی در محیط خشکی زندگی می کنند . بدن این جانداران نرم و ماهیچه ای و حلقه حلقه است بدن آنها تقارن دو جانبی ودارای حفره عمومی است. دیواره بدن این جانداران دارای ماهیچه های طولی و حلقوی است که موجب حرکت جاندار می شوند دستگاه عصبی این جانوارن کامل تر شده است و شامل یک طناب عصبی شکل است. این جانوران گردش خون پیوسته دارند و تولید مثل آنها جنسی است.
نرمتنان : حدود 60 هزار گونه از نرم تنان شناخته شده است. از نظر علمی آنان را به 5 رده تقسیم بندی می کنند.
حدود 200 گونه آنها که شناخته شده است دریازی هستند صدف آنها لوله ای شکل است که از هر دو طرف باز است . آمفی نورا اغلب دریازی اند در این جانداران سر تحلیل رفته و فاقد چشم، و بازو هستند و حدود 700 گونه آنها شناخته شده است.
شکم پایان وجود پای بزرگ و مسطح زیر بدن ، عدم تقارن در حالت بلوغ ، داشتن صدف پیچ خورده یک تکه از ویژگی های این گروه است در دهان شکم پایان زبان سوهان مانندی وجود دارد که برای تراشیدن مواد غذایی کاربرد دارد. دو کفه ای ها در این جانوران صدف دو قطعه ای است که با رباط و دندانه به هم اتصال یافته اند. تقارن این جانوران دو جانبی و پاهایی تبر مانند دارند در این جانوران آبشش ها پیشرفتگی بیشتری یافته اند و به اندام های تغذیه کننده تبدیل می شوند.
در این جانوارن پاها در اطراف دهان قرار دارد. دستگاه عصبی این جانوران بسیار توسعه یافته و اسکلت خارجی آنها تحلیل رفته است اما اسکلت داخلی غضروفی دارند. در آب های شور و یا شیرین زندگی می کنند. فضای جبه آنها زیاد است و جاندار می تواند با فشار آب را به بیرون براند و به سرعت حرکت کند. سر پایان
بندپایان دارای اسکلت خارجی و سخت هستند . بدن و اندام های حرکتی آنها بند بند است . به دلیل سازگاری آنان در محیط های مختلف موجب تنوع آن شده است به طوری که ات فراوان ترین بی مهره ها هستند تاکنون حدود یک میلیون گونه بندپا شناخته شده است بند پایان به تنهایی از گوناگونی همه جانوران و گیاهان بیشتر اند. شاخه بند پایان بند پایان به دو زیر شاخه کلیسرداران و آرواره داران تقسیم بندی می شوند.
بدن کلیسرداران دارای سر سینه ای بدون بند، شکم بند بند است و به سر سینه 6 جفت زایده متصل است. نخستین جفت کلیسر، دومین جفت پدی پالپ و چهار جفت آخر پایهای حرکتی جانوراند. این جانورا آرواره یا شاخک ندارند. رده عنکبوتیان؛ در این گروه قرار دارند این جانوران معمولاً گوشت خوار و شکارچی اند . چشم های آنها ساده و شش های کتابی دارند. (عنکبوت، کنه، عقرب، رتیل) کلیسرداران
آرواره داران بدن این جانوران دارای سرسینه و شکم یا سر ، سینه و شکم و یا سر و تنه است. در سر یک یا دو جفت شاخک، یک جفت آرواره(ماندیبول) وجود دارد. سخت پوستان ، صدپایان، هزارپایان و ات در این زیر شاخه قرار دارند.
این جانوران هم در خشکی و هم در آب قابل مشاهده اند. بدن شامل سر، سینه و شکم است . معمولاً دارای سه جفت پا و دو جفت بال هستند که به سینه متصل است. چشم ها ساده و مرکب است. علت اینکه سازگاری مناسبی دارند این است که از غذاهای متنوع استفاده می کنند و سرعت زیاد تولید مثل دارند. (مگس، سنجاقک، ملخ) ات
تعداد انواع آنها نسبت به سایر بند پایان کمتر است این جانوران علف خوار یا مردار خوارند حدود 10 هزار گونه آنها شناخته شده اند (هزار پای گوشت خوار، هزار پای علف خوار) هزار پایان
سخت پوستان این جانوران هم در خشکی و هم در آب های شیرین و شور دیده می شوند معمولاً چشم مرکب دارند و از طریق آبشش تنفس می کنند (خرچنگ پهن ، خر خاکی)
این جانوران در آب های گرم زندگی می کنند و شباهتی به سایر گروه های جانوری ندارند در درون بدن آنها دستگاه گردش آب وجود دارد که وظیفه انتقال مواد و یا دفع مواد و حتی حرکت جاندار را بر عهده دارد. شاخه خارپوستان
بدن این جانداران دارای سر ، تنه و دم است. دارای اسکلت داخلی و مغز درون جمجمه قرار دارد دستگاه گردش خون بسته دارند و خون دارای گلبول های سفید و هموگلوبین در گلبول های قرمز است.
مهره داران
رده ماهی ها
ماهی ها از لحاظ شکل و رنگ و اندازه و نوع غذا و نوع رفتارها، با یکدیگر متفاوتند.
ماهی بدون آرواره این ماهی ها که دهان گرد هم نامیده می شوند ساکن آبهای شیرین یا دریاها هستند اسکلت آنها غضروفی است دهان بادکش مانند دارند باله های زوج ندارند و قلب آنها دو حفره ای است . ماهی غضروفی حدود 200 گونه این نوع ماهی ها شناخته شده است. ه ماهی ، ماهی خاویار، اره ماهی و سفره ماهی در این رده قرار دارند. در پوست آنها دندانه مشاهده می شود و قلب دو حفره ای دارند. ماهی استخوانی حدود 25 هزار گونه آنها شناخته شده است. در پوست آنها پولک های جلویی(فلس) وجود دارد و دارای شانه شنا هستند.
رده دوزیستان
دوزیستان جانورانی هستند که هم در آب و هم در خشکی ساکنند. حدود 3000 گونه ی آنها شناخته شده است. پوست بدن آنها بدون پولک و تنفس از طریق، آبشش، شش، پوست و حفره دهانی صورت می گیرد. قلب آنها سه حفره ای است. سمندرها، وزغ ها، قورباقه ها در آب تخم گذاری می کنند و مراحل اولیه رشد نوزاد آنها در آب طی می شود.
رده خزندگان
لاک پشتها، سوسمارها، مارها و تمساح ها خزندگانی هستند که ساکن خشکی و یا بطور ثانویه در آب زندگی می کنند. این جانوران در پوست پولک های بشره ای دارند و باشش تنفس می کنند، قلب آنها چهار حفره ای است. تخم گذار و تخم آنها دارای پوسته است دایناسورها قدیمی ترین خزندگان هستند که حدود 65 میلیون سال پیش بر روی زمین زندگی می کرده اند.
رده پرندگان
پوست آنها دارای پر و منقار آنها شاخی است. در این جانوران دست ها تبدیل به بال شده است . قلب آنها چهار حفره ای است دمای بدن آنها ثابت است(خون گرم) حدود 10 هزار گونه آنها شناخته شده است. پرها که سبک و مقاومند هم بدن را گرم نگه می دارند و هم به پرواز آنها کمک می کند. پرندگان از لحاظ شکل بدن ، پاها، منقار . فرق های زیادی با هم دارند.
رده داران
داران در همه جای زمین زندگی میکنند . ویژگی های مشترک آنها عبارتنداز: 1) پوست آنها مو دارد. 2) قلب چهار حفره ای دارند. 3) گلبول های قرمز خون هسته ندارند. 4) حفره عمومی توسط دیافراگم به دو بخش تقسیم شده است 5) دما بدن ثابت دارند. 6) لقاح داخلی دارند و مراحل رشد جنین در درون رحم صورت می گیرد و نوزاد از غدد ی شیر می خورد. حدود 5000 گونه دار شناخته شده است. قدرت یادگیری داران نسبت به سایر مهره داران زیاد تر است.
نوروبلاستوما شایع ترین نوع سرطان در میان نوزادان و کودکان زیر ۵ سال است و در پسران بیشتر از دختران دیده شده است.
نوروبلاستوما (Neuroblastoma) بیماری نادری است که در آن تومور توپُری توسط سلول های عصبی خاصی به نام نوروبلاست تشکیل می شود. در حالت طبیعی، این سلول های نابالغ رشد می کنند و تبدیل به سلول های عصبی طبیعی می شوند. ولی در نوروبلاستوما این سلول ها تبدیل به سلول های سرطانی می شوند.
▫نوروبلاستوما معمولاً در بافت غدد فوق کلیوی یعنی غدد مثلثی شکلی که بالای کلیه ها قرار دارند ایجاد می شود. این غدد هورمون های مهمی ترشح می کند که در تنظیم ضربان قلب، فشار خون و کارکردهای مهم دیگر نقش دارد. نوروبلاستوما مانند سرطان های دیگر می تواند به سایر بخش های بدن مانند گره های لنفاوی، پوست، کبد و استخوان ها منتقل شود. (متاستاز شود)
▫نوروبلاستوما اغلب زمانی مشخص می شود که والدین یا پزشک حس می کند که در بخشی از بدن کودک یک توده یا برآمدگی وجود دارد و اغلب اوقات این توده در شکم کودک است، هرچند که گاهی در گردن، سینه و جاهای دیگر بدن هم دیده می شود.
▫در موارد نادر، نوروبلاستوما قبل از تولد نوزاد، از طریق سونوگرافی تشخیص داده می شود.
✳ درمان های عادی نوروبلاستوما شامل جراحی برای برداشتن تومور، پرتو درمانی و شیمی درمانی می شوند. اگر تومور به بخش های دیگر بدن پخش نشده باشد، معمولاً جراحی برای برداشتن تومور و درمان کافی است.
▫درمان های دیگر : مانند درمان با رتینوئید، واکسن تومور و ایمونوتراپی با استفاده آنتی بادی های تک تاگی (مواد خاصی که برای جستجوی سلول های سرطانی به بدن تزریق می شوند و به آنها می چسبند)، پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های بنیادی خون محیطی.
«اثرات بیماری» پس از درمان: نظیر تأخیر در رشد و از دست رفتن کارکرد بعضی از اندام ها، ریسک بالاتر برای ابتلا به سرطان های دیگر، ابتلا به سندروم اپسوکلونوس-میوکلونوس (opsoclonus-myoclonus syndrome/در این سندروم دستگاه ایمنی بدن به بافت عصبی سالم حمله می کند.)، ناتوانی یادگیری، تأخیر در رشد حرکتی و عضلانی، مشکلات زبانی و مشکلات رفتاری مواردی است که ممکن است برخی کودکان را درگیر نماید.
منابع : ۱- مجله اینترنتی برترین ها ۲- ویکی پدیا
آکنه معمولا در سنین ۱۰ تا ۱۳ سال بروز می کند و در افراد با پوست چرب امکان شدت گرفتن آن بیشتر است. آکنه در نوجوانان معمولا ۵ تا ۱۰ سال طول می کشد و به طور معمول در سن ۲۰ سالگی از بین می رود.
آکنه در هر دو جنس دختر و پسر رخ می دهد اما پسر ها استعداد بیشتری برای ابتلا به انواع شدیدتر آن را دارند.
در سنین بالاتر از ۳۰ سالگی ن، نسبت به مردان احتمال بیشتری برای ابتلا به آکنه های خفیف دارند. بروز آکنه بر روی صورت، شایع تر است. اما ممکن است آکنه بر روی گردن، قفسه سینه، پشت، شانه ها و بازو ها نیز ایجاد شود.
✅ علت بروز آکنه هنوز به طور دقیق مشخص نیست. اما وراثت و تغییرات هورمونی نقش مهمی در بروز آن دارند.
استرس می تواند آکنه را تشدید کند اما نمی تواند به صورت یک عامل، موجب بروز آکنه شود.
تغییرات هورمونی: در دوران بلوغ، پسرها و دخترها هر دو مقدار زیادی هورمون آندروژن تولید می کنند. آندروژن هورمون جنسی مردانه ایست که شامل تستوسترون می شود. تستوسترون موجب تولید چربی بیشتری در پوست می شود.
باکتری ها: چربی های اضافه پوست، روزنه های فولیکول های مو را مسدود می کنند (به خصوص فولکول موهای گردن، قفسه سینه و پشت) باکتری ها در این فولیکول های مسدود شده رشد می کنند.
باکتری پروپیونی باکتریوم آکنس ( Propionibacterium acnes ) به صورت طبیعی در فولیکول های سالم مو وجود دارند. اگر تعداد زیادی از آنها در فولیکول های مسدود شده جمع شده باشند، ممکن است آنزیمی ترشح کنند که موجب تجزیه چربی پوست و ایجاد التهاب شوند. این حالت باعث بروز جوش های سرسیاه و یا سرسفید می شود که در سطح پوست ایجاد شده و به اسم «کومدون (Comedones)» شناخته می شوند.
گاهی این مسدود شدگی باعث می شود که دیواره فولیکول ها به علت فشار این تجمع چربی بترکد. در این حالت چربی های پوست به داخل بافت های اطراف نفوذ کرده و پوستول (pustule) و یا پاپول (papule) را به وجود می آورند که به آنها آکنه های التهابی گفته می شود. پوستول های بزرگتر و حساس به لمس را «نُدول» می خوانند.
برخی از دارو های ضد بارداری تزریقی و دستگاه های ضد بارداری داخل رحمی (IUD) نیز ممکن است موجب بروز آکنه شوند.
استروئیدهایی که بدن سازان و سایر ورزشکاران مصرف می کنند نیز ممکن است منجر به بروز آکنه های شدید شوند.
نگاه مدیا
✅ سوء تغذیه یک اصطلاح کلی و به معنیِ دریافت ناکافی یا بیشازاندازهی مواد غذایی است و میتواند ناشی از پایین بودن کالری یا پروتئین دریافتی برای رشد و سلامت سلولها یا ناتوانی بدن برای استفاده از غذای مصرفی باشد. از سوی دیگر، دریافت کالری زیاد و نیز دریافت نامتعادل برخی مواد مغذی میتواند باعث اختلالات تغذیهای شود.
براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، سوء تغذیه مهمترین عامل تهدیدکنندهی سلامت عمومی در جهان است.
تولد نوزادان کموزن و محدودیت رشد داخل رحمی، سالیانه موجب مرگ ۲٫۲ میلیون نفر در جهان میشود. کمبود ویتامین A و روی، عامل ۱ میلیون مرگ در سال است. سازمان جهانی بهداشت در ادامه اعلام کرده است سوء تغذیه در دوران کودکی، بر سلامتی و موفقیت تحصیلی فرد در بزرگسالی تأثیر میگذارد. افرادی که در کودکی دچار سوء تغذیه بودهاند، بیشتر احتمال دارد که نوزادانشان کوچکتر از اندازهی طبیعی باشند.
سوء تغذیه میتواند موجب تشدید برخی بیماریها مانند سرخک، سینهپهلو و اسهال شود.
رشد فکری و رفتاری در کودکانی که بهشدت در معرض سوء تغذیه قرار دارند، آهستهتر است. این امر میتواند موجب معلولیتهای ذهنی کودک شود. سوء تغذیه ایجاد شده در دوران کودکی ممکن است حتی در صورت درمان نیز عوارض دائمی ذهنی و گوارشی بر جای بگذارد. معمولا بزرگسالانی که سوء تغذیهشان در بزرگسالی آغاز شده است، پس از درمان بهطور کامل بهبود مییابند.
بیماری های دیگری که از سوءتغذیه ناشی می شود عبارتند از : ماراسموس Marasmus (ناشی از کمبود شدید پروتئین و کالری در کودکان)، کواشیورکور Kwashiorkor (از شایعترین بیماریهای ناشی از کمبود پروتئین در جهان)، کم خونی، گواتر، هیپوناترمی (ناشی از کمبود سدیم در خون و رژیم غذایی)، هیپوکالمی (ناشی از کمبود پتاسیم در رژیم غذایی)
منابع
chetor.com/77897
rasekhoon.net/article/show/1302775
باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک چگونه پدید می آیند؟
✳ پادزیست ها (آنتی بیوتیک ها)
آنتی بیوتیک ها مواد شیمیایی هستند که از قارچ های میکروسکوپی و باکتری ها گرفته میشوند و از ادامه زندگی سلول های یوکاریوت ها یا پروکاریوت ها جلوگیری نموده و یا مانع تکثیر آنها میشوند.
بیشتر آنتی بیوتیک ها بر روی هر دو نوع سلول پروکاریوتی و یوکاریوتی اثر میکنند و به همین دلیل نمیتوان همه آن ها را از نظر درمانی برای انسان مورد استفاده قرار داد.
✅ آنتی بیوتیک ها روی واکنش های بنیادی یک سلول اثر میکنند. بعضی از آن ها خاصیت ضد سرطانی دارند زیرا اثر آن ها بیشتر روی سلول هایی است که در حال تقسیم سریع هستند و به همین دلیل باکتری ها و سلول های مغز استخوان که سازنده گویچههای سفید خون و گویچههای قرمز خون میباشند و همچنین سلول های سرطانی در مقابل آنتی بیوتیک ها حساسیت بیشتری دارند.
✅ انواع آنتی بیوتیک ها و چگونگی تأثیر آن ها
آنتی بیوتیکهای مهار کننده همانند سازی DNA :
آنتی بیوتیک هایی که از همانند سازی DNA جلوگیری میکنند عبارتند از: میتومایسین (Mytomycin) که به دو رشته DNA مکمل متصل شده و از جدا شدن آن ها از یکدیگر جلوگیری میکند. آنتی بیوتیک دیگری به نام اکتینومایسین D درغلظت های زیاد همانندسازی DNA را مهار میکند. این آنتی بیوتیک دارای دو حلقه مسطح با پیوندهای مضاعف است و میتواند خود را
بین نوکلئوتیدها جای داده و بدین ترتیب همانند سازی را مختل کند.
آنتی بیوتیک های مهار کننده سنتز RNA :
اکتینومایسین آنتی بیوتیکی است که به DNA (به باز گوانین) متصل شده و از سنتز RNA پیک جلوگیری میکند. از این آنتی بیوتیک در پژوهش های بیوشیمی برای مطالعه اثر برخی از مواد شیمیایی بر روی سنتز RNA پیک استفاده میشود مثلا برای تعیین طول عمر RNA پیک. اکتینومایسین یکی از داروهای ضد سرطانی خوب محسوب میشود. آنتی بیوتیک ریفامپسین با آنزیم RNA پلیمراز ترکیب شده و سنتز RNAها را متوقف میکند.
آنتی بیوتیک های مهارکننده پروتئین سازی :
- موثر در پروکاریوت ها : یورین تری کربوکسیلیک اسید در مرحله آغازی سنتز پروتئین ، آنیزومایسین و کلرامفنیکل و تتراسایکلین در مرحله طویل شدن و تتراسایکلین و استرپتومایسین در مرحله آخر از پروتئین سازی ممانعت به عمل میآورند.
- موثر در یوکاریوت ها : پورومایسین و اسپارسومایسین و استرپتومایسین از پروتئین سازی در یوکاریوت ها جلوگیری میکنند.
مقاومت بر علیه آنتی بیوتیک ها :
در هر یک میلیون تقسیم سلولی یک جهش یافته را میتوان یافت که به یک آنتی بیوتیک مقاوم باشد. هر گاه این جهش در بیمار تحت درمان با آنتی بیوتیک رخ دهد، جهش یافته قدرت زنده ماندن بیشتری از سایر میکروب های میزبان را داراست و در مدت کوتاهی تعداد آن ها افزایش مییابد و درمان با همان آنتی بیوتیک نتیجه مطلوبی به دست نمیدهد. و باید آنتی بیوتیک دیگری جایگزین آن شود.
دانشنامه رشد/همراه با اندکی تغییر
آشنایی با بیماری توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)
این بیماری از انواع بیماریهای انگلی است که با ورود تک یاخته ای به نام «توکسوپلاسما گوندی Toxoplasma gondii» به بدن انسانها و بسیاری از گونههای داران و پرندگان ایجاد میشود. این بیماری در مرحله اول خود را به شکل آنفولانزا نشان میدهد که دلیل اصلی آن وجود عفونت در بدن است، این انگل هم در بزرگسالان و هم در کودکان ممکن است به وجود آید.
توکسوپلاسما گوندی از آغازیان تک یاخته ای و از رده هاگداران با نام علمی، Toxoplasma gondii می باشد.
یک انگل اجباری درون سلولی است که میزبان عمده آن گربه است و قابلیت انتشار آن توسط مدفوع گربه میباشد اما قدرت آلوده کردن انواع مهره داران و داران و پرندگان را نیز دارد و در برخی کشورها در سِرُم خون تا یک سوم افراد بالغ، آنتیبادی این انگل مشاهده میشود که این امر نشان دهنده شیوع بالا و قدرت آلودگی این انگل است. مثلاً تقریباً ۱۱% افراد بین ۴۹-۶ سال در آمریکا دارای آنتی بادی علیه توکسوپلاسما میباشند.
آلودگی به «توکسوپلاسما گوندی» در برخی افراد اهمیت دارد مثل خانمهای باردار که میتواند باعث سقط یا عقب ماندگی جنین شود.
پزشکان معقتدند که توکسوپلاسموز عوارض زیادی دارد که یکی از آن ها اختلالات روانی است زیرا این انگل ممکن است بر رفتار فرد تأثیر بگذارد؛ این اختلالات معمولا به شکل افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی خود را نشان میدهد. همچنین تحقیقات اخیر نشان داده است که انگل، آنزیمی با فعالیت هیدروکسیلازی (تیروزین و فنیل آلانین هیدروکسیلاز) تولید میکند.
این آنزیم ممکن است منجر به تغییرات رفتاری در بیماران مبتلا به توکسوپلاسموز شود؛ زیرا این اتفاق با تغییر تولید دوپامین - انتقال دهنده عصبی مؤثر در خلق و خوی، معاشرت، توجه، انگیزه و الگوهای خواب - مشاهده میشود همچنین آلودگی به توکسوپلاسما در افراد جوان سبب ایجاد افسردگی حاد میشود که بسیار خطرناک است.
منابع : باشگاه خبرنگاران جوان، ویکی پدیا
چرا در کتاب زیست ۱۲ ، فصل سوم در رابطه با گروه خونی به جای آنتی ژن گفته کربوهیدرات و ثانیا چه نوع کربوهیدراتی هست لطفا اگه میشه در این زمینه بیشتر توضیح بده؟ با تشکر فراوان
✅ آنتی ژن های A و B از نظر شکل کلی خیلی به هم شبیه هستند. زیرا ترکیب شیمیایی آن ها از قندهای ساده ای است که به صورت موکو پلی ساکارید می باشند و هر کدام در ترکیب خود دارای دو قند فوکوز (L-fucose) و گالاکتوز (D-galactose) و قندهای آمینهٔ گلوکز آمین و گالاکتوز آمین، می باشند که بر حامل پروتئینی که از یازده اسید آمینه مشابه تشکیل شده است، قرار دارند و هر یک آنتی کوری مستقل برای خود به وجود می آورند.
مجله نظام پزشکی، سال دوم، شماره ۶
الکترو شوک درمانی یا ECT
(Electro Canvulse Therapy)
آیا می دانید؛ الکتروشوک درمانی چیست و چگونه عمل می کند؟
روش «الکتروشوک درمانی / Electroconvulsive therapy» برای درمان افسردگی حاد و اختلال دوقطبی استفاده میشود و یکی از بدنامترین درمانهای روانپزشکی در تاریخ این رشته است. این درمان که شامل اتصال جریان برق به مغز است در تصور عموم مردم اقدامی وحشیانه و خشن به شمار میرود که تنها منجر به آزار بیمار میشود اما در گذر زمان این درمان ارتقا یافته است و با حذف جنبههای منفی آن اکنون پزشکان از آن برای درمان موثر بیمارانی استفاده میکنند که نسبت به سایر درمانها واکنش مناسب را نداشتهاند.
عبور دادن یک جریان الکتریکی محرک از مغز بیمار به مدت یک دهم تا یک ثانیه برای تولید یک تشنج بزرگ می باشد. در این روش جریان ضعیف برق DC از طریق دو الکترود که در دو طرف پوست سر نصب می شوند عبور داده می شود که معمولاً این جریان بین ۲۰۰ میلی آمپر تا ۱۶۰۰ میلی آمپر بوده و مدت زمان آن بین ۱ تا ۶ ثانیه است که بنابر تشخیص پزشک انجام می شود. معمولاً بعد از بازگشت هوشیاری بیمار پس از انجام الکتروشوک درمانی حالات گیجی و فراموشی خیلی ضعیف در بیمار به وجود می آید که بعد از حدود یک ساعت یا بیشتر از بین می رود. در صورت تکرار جلسات ممکن است بیمار دچار حالات گم گشتگی شود که این حالات پس از اتمام جلسات به تدریج بهبود خواهند یافت.
مکانیسم ECT : تا کنون مکانیسم ECT به درستی شناخته نشده است اما مطالعات نشان می دهد که ECT تغییرات شیمیایی و فیزولوژیک در سلول های مغز بیمار، شبیه تغییراتی که به دنبال مصرف داروهای ضدافسردگی ایجاد می شود را باعث می شود.
موارد استفاده ECT : شایع ترین مورد استفاده ECT اختلال افسردگی شدید است.
همچنین در موارد زیر همچنین به کار برده می شود :
- در بیمارانی که به دارو پاسخ مناسبی نداده اند
- در ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻧی ﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﻴﻤﺎﺭی جسمی نمی ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺩﺍﺭﻭﻫﺎی ﺿﺪ ﺍﻓﺴﺮﺩگی ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻨﻨﺪ.
- افرادی که میل به خودکشی یا دیگرکشی شدید دارند.
- در خانم های حامله که مصرف داروهای ضد افسردگی برایشان خطرات جانبی به همراه دارد و یا بیمارانی که دارای علائم اسکیزوفرنی حاد هستند.
تیم درمان : ﺍﻳﻦ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺗﻮﺳﻂ تیمی ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﺭﻭﺍﻧﺰﺷﻚ، ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮشی ، کارشناس مسئول اتاق ECT و ﺮﺳﺘﺎﺭﺍﻥ ﺁﺯﻣﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﺠﺮﺏ ﺻﻮﺭﺕ می ﻴﺮﺩ.
http://www.migna.ir/news/46651
بیوپلاستیک چیست؟
بیوپلاستیک یا پلاستیک های زیست تجزیه پذیر موادی هستند با منشا ترکیبات بیولوژیک که می توانند جایگزین خوبی برای پلاستیک های رایج با منشا نفتی باشند.
برای تولید بیوپلاستیک معمولا از بقایای گیاهی و یا ضایعات کشاورزی استفاده می کنند اما گروهی از باکتری ها نیز قادر به تولید پلاستیک زیستی می باشند به نام بیوپلاستیک باکتریایی که PHA نام دارد.
این باکتری ها قادر به تولید این ماده تا ۹۰٪ وزن سلولی خود هستند اما از آنجا که ماده PHA درون سلول باکتری ذخیره می شود استخراج آن دارای مشکلات خاصی می باشد .
در کدام قسمت های بدن لنفوسیت میتونه وجود داشته باشه؟ (خون. بافت. لنف. گره لنفی. اندام لنفی کدومشون ؟)
✅ سلولهای سیستم ایمنی کجا عمل میکنند و چگونه به آن جا می رسند؟
سلولهای سیستم ایمنی در مغز استخوان ساخته میشوند و در تمام نقاط بدن درگردش هستند. اگر عفونتی بیابند به آن حمله ور شده، میکروب را از بین می برند و این گونه از بدن محافظت میکنند.
سلولهای سیستم ایمنی به وسیله عروق خونی و مسیرهای ویژهای به نام عروق یا مجاری لنفی در بدن حرکت میکنند. عروق لنفی نیز همانند عروق خونی در سراسر بدن یک شبکه درست میکنند.
در طول مسیر رگهای لنفی نقاطی وجود دارند که "غده لنفی" نامیده میشوند. این غده ها در واقع محل تجمع سلولهای درحال حرکت از طریق لنف میباشند. هم چنین سلولهای ایمنی که توسط خون در بدن گردش میکنند در طحال، تجمع می یابند. گرههای لنفاوی و طحال را که مکان های ثانویه اجتماع سلولهای ایمنی بعد از تولید در مغز استخوان میباشند بافت لنفاوی ثانویه و به اعتبار این که بیشتر در نواحی محیطی بدن حضور دارند بافت لنفاوی محیطی مینامند.
✳ لنف و شبکه لنفاوی چه هستند؟
لنف از پلاسما منشأ می گیرد. در واقع بخشی از پلاسما از گردش خون خارج و به مایع میان بافتی ملحق شده و سپس وارد عروق لنفاوی بدن میشود. لنف سرانجام در ناحیه قفسه سینه از طریق مسیری به نام مجرای قفسه سینهای یا توراسیک به ورید اجوف فوقانی ریخته و در واقع به جریان خون باز میگردد. عروق لنفاوی در کل بدن حضور دارند.
گوسیپول
گوسیپول یک ماده سمی است که در قسمت هایی از پنبه دانه موسوم به غدد رنگدانه ای وجود دارد . ماده ی شیمیایی زرد رنگی است که در تخم پنبه وجود دارد. طی عملیات روغن کشی از تخم پنبه حدود 10 درصد از گوسیپول وارد روغن شده و 90 درصد بقیه وارد کنجاله می شود و کنجاله بیشتر برای تغذیه دام ها و طیور مورد استفاده قرار می گیرد و این عمل موجب مسمومیت و یا مرگ این حیوانات می شود و مقداری سم نیز وارد شیر، گوشت و تخم مرغ شده و مصرف این مواد توسط انسان موجب ورود این سم به بدن و ایجاد عوارضی مانند کم خونی،اسهال،لاغری ، بی اشتهایی و مانند این ها می گردد.
عامل بیماری فاویسم
بیماری فاویسم در اثر خوردن باقلای خام و گاهی پخته ، دست زدن به این ماده و حتی عبور از کنار مزرعه ی باقلا بروز می کند. این عامل گاهی وارد شیر مادران می شود.برخی از افراد نسبت به بیماری فاویسم مقاوم هستند و برعکس عده ای نسبت به آن حساسیت دارند و به همین جهت فاویسم را عده ای آلرژی ،عده ای مسمومیت غذایی و عده ای بیماری ساختمان خونی می دانند. به هر حال بیماری با علایمی مانند کم خونی،ضعف ، یرقان و وجود هموگلوبین در ادرار و مانند این ها همراه است.بیشتر در کسانی عارض می شود که در خونشان آنزیم گلوکوز شش فسفات دهیدرژناز کم است و کسانی که به این ماده حساسیت دارند باید از مصرف آن خودداری کنند و چنانچه به دلایلی در فرمول تهییه ی فرآورده ها از باقلا استفاده شده باید روی برچسب قید شود.
محرک های شیمیایی
برخی از مواد غذایی دارای ترکیباتی هستند که بر روی سیستم های عصبی اثر کرده و موجب حالت های غیر عادی در مصرف کننده ها می شوند.برای نمونه در چایی و قهوه.در دانه ی جوز ، فندق، گردو، شاهدانه، نوشابه های گازدار موادی مانند کافئین،تئین، تئوفیلین و تئوبرومین وجود دارد و به همین جهت در مصرف کننده ی آن حالت های غیرعادی ایجاد می شود که گاهی آرام بخش و گاهی محرک است.
قهوه ، چای و دانه های کاکائو آشنا ترین منابع حاوی کافئین می باشد.میزان کافئین در چای و قهوه تقریبا برابر است.(حدود 4 درصد)کافئین نیرو و تحرک بیشتری را برای بدن فراهم می کند که علت آن باید ناشی از افزایش میزان لیپولیز در بدن ، به دلیل مصرف این ماده باشد.
کافئین روی سیستم اعصاب اثر می گذارد و چنان چه مصرف آن از حدی بیشتر شود باعث اضطراب ، بی قراری ، بی خوابی، هیجان و اسهال می شود.
انرژی زا ها
به طور کلی برخی از افراد نسبت به مصرف بعضی از مواد حساس می باشند؛ زیرا وجود اجزا و ترکیبات خاص در چنین موادی باعث بروز واکنش های نامطلوبی در این گونه افراد می شود که از آن تحت عنوان حساسیت یا آلرژی باد می کنند.
مصرف برخی از مواد غذایی منجر به اختلالاتی مانند آسم، کهیر و اختلالات تنفسی و گوارشی در انسان می شود . مواد غذایی بسیاری در این دسته قرار می گیرند که مهم تر ؛ آن ها عبارتند از : تخم مرغ ، ماهی ، گوجه فرنگی ، توت فرنگی ، موز، گوشت ، ادویه ها ، حبوبات ، سبزی ها، غلات و تقریبا بیشتر مواد غذایی مصرفی روزانه. حتی در مورد شیر هم، لاکتالبومین آلرژی زا است و بعضی به دلیل نداشتن ویا کمبود آنزیم لاکتاز قادر به تحمل لاکتاز شیر نمی باشند و با مصرف آن دچار بیماری عدم تحمل لاکتاز می شوند. با پاره ای از افراد قادر به تحمل گلوتن نان نیستند و با مصرف آن دچار بیماری سلیاک می شوند که دلیل آن حساسیت افراد مبتلا به پروتئین گندم و مشخصا قسمت گلیادین آن می با شد. این پروتئین سبب ایجاد آسیب شدید در روده ی کوچک می گردد و هضم و جذب مواد را مختل می سازد که به دنبال آن کاهش رشد، کم خونی ، ناراحتی های گوارشی و مسائل دیگر در فرد مبتلا به وجود می آید.
اما نکته ی قابل توجه این است که وما این مواد در تمامی افراد باعث ایجاد آلرژی و اختلالات مربوطه نمی شوند و تنها گروه ویـژه ای از مردم ممکن است نسبت به یک یا چند ماده ی غذایی بالا ، حساسیت داشته باشند.
در اکثر موارد اثر آلرژی زایی پروتئین ها با دناتوره شدن آن ها ازبین نمی رود. چنین وضعی دلالت بر این دارد که تنها باید بخش خاص کوچکی از مولکول پروتئین که دارای یک ترکیب و ترتیب قرار گرفتن مخصوص اسیدهای آمینه است ، عامل ایجاد آلرژی باشد.
گواتر زاها
بیماری گواتر در اثر کمبود ماده ی مغذی ید در انسان عارض می شود و عبارت است از برآمدگی گردن در ناحیه ی سیب آدم در اطراف غده تیروئید . برخی از مواد غذایی به ایجاد و تشدید این بیماری کمک می کنند، سردسته ی این مواد کلم و شلغم هستند.لیکن دانه ی کلم و خردل و شیر حیواناتی که در مزارع کلم و شلغم از این مواد استفاده کرده اند نیز ممکن است در ایجاد و یا تشدید این بیماری مؤثر باشد.
سولانین
این ماده ی سمی که مشخصا در سیب زمینی وجود دارد از نظر شیمیایی یک گلیکوآلکالوئید استروئیدی است.وجود آن در سیب زمینی با ظاهر شدن رنگ سبز به خصوص در قشر زیر پوست این ماده مشخص می شود و به طور طبیعی سیب زمینی دارای 2 تا 15 میلی گرم به ازای هر 100 گرم وزن خود از این ماده است. اما قرار گرفتن آن در معرض نور می تواند این رقم را تا 100 میلی گرم افزایش دهد . مکانیسم اثر آن جلوگیری از عدم آنزیم استیل کولین استراز که در سیستم عصبی نقش اساسی دارد می باشد.
علاوه بر سموم طبیعی ذکر شده ، برخی از مواد غذایی گیاهی دارای سموم دیگری هستند که ممکن است سرطان زا باشند. بنابراین هنگام فرمولاسیون فرآورده های غذایی مسئولان مربوطه باید خطرات بالقوه و بالفعل آنی و دراز مدت این عوامل را در نظر داشته باشند و تا آنجا که ممکن است مصرف کننده ی فرآورده ی خود را نسبت به این مواد آگاه نمایند.
مجله تغذیه و سلامتی/ شماره چهاردهم
شراره انصار مهندس شیمی – صنایع غذایی
بسیاری از گیاهان ضمن سنتز مواد مغذی مورد نیاز انسان مانند قندها،چربی ها و پروتئیت ها مقادیری مواد مضد و سمی با خواص فیزیکی یا شیمیایی و بیولوژیکی مختلف نیز سنتز می کنند که مصرف آن ها موجب اختلالات مختلف و گاهی مرگ و میر انسان می شوند که مهم ترین این مواد عبارتند از:
موادی که مانع از اثر آنزیم های گوارشی می شوند
از میان این ترکیبات موادی که مانع از اثر آنزیم های گوارشی مؤثر بر روی پروتئین ها (پروتئاز) می شوند. دارای اهمیت بیشتری هستند. این ترکیبات در مواد غذایی مختلف به ویژه حبوبات مانند نخود ، لوبیا، باقلا، عدس و سبزی ها به مقدار زیاد وجود دارند و مصرف آن ها باعث می شود که پروتئین ها در دستگاه گوارشی به خوبی هضم نشوند و موجب ناراحتی های گوارشی مانند دل درد و نفخ گردند خوش بختانه بسیاری از این ترکیبات در اثر دمای پخت کافی ازبین می روند.
ترکیباتی که مانع جذب برخی از مواد مغذی می شوند
ترکیباتی مانند اسید فیتیک، اسید اگزالیک، فیتاتها،اگزالاتها در این دسته قرار دارند.این مواد در سبزی ها ، میوه ها و غلات وجود دارند و با برخی از مواد مغذی مانند آهن و کلسیم که از مواد مورد نیاز بدن هستند کمپلکس شده و مانع از این می شوند که این ترکیبات بتوانند نقش ارزنده ی خود را در بدن ایفا نمایند بلکه به صورت کمپلکس با اسیدهای بالا از بدن خارج می شوند. غذاهای قندی و نشاسته ای از جذب آهن جلوگیری می کنند علاوه بر آن ، اسید فیتیک و اگزالات مانع جذب آهن می شوند.
در مورد نان این ترکیبات که در گندم و آرد حاصل از آن وجود دارند در اثر عمل تخمیر کامل از بین می روند زیرا در طی عمل تخمید مخمرها،مقداری آنزیم فیتاز سنتز می کنند که اسید فیتیک را تجزیه کرده و مانع از این می شود که اسید فیتیک با آهن و کلسیم ترکیب شده و به صورت غیر قابل جذب درآیند. هم چنین با اضافه کردن کلسیم و آهن دستی که با این مواد کمپلکس شده و موجب می شوند که کلسیم و آهن غذا جذب شوند می توان مانع اثر آن ها شد.
مواد غذایی دارای سیانور
برخی از مواد غذایی دارای ترکیبات سیانور هستند که بسیار سمی می باشد. برای نمونه آمیگدالین در بادام تلخ و هسته ی سایر میوه ها مانند زردآلو و هلو ، لینامارین در حبوبات و تخم کتان دارای مقداری سیانور هستند که مصرف آن ها موجب مسمویت و حتی مرگ می شود. برای سالم سازی دما دادن با آب نمک و خیس کردن هسته ها در آب برای مدت طولانی موجب حذف این ترکیبات می شوند. مکانیسم مسمومیت توسط این مواد ناشی از آزاد شدن هیدرو سیانیک اسید در اثر فعالیت های آنزیمی است. اثر مسمویت زائی هیدروسیانیک اسید در درجه اول ناشی از اتصال آن به آنزیم سیتو کروم اکسیداز است. به این ترتیب این آنزیم که در انتقال الکترون (به صورت هیدروژن ) به اکسیژن در آخرین مرحله در زنجیره ی تنفسی شرکت دارد از عمل خود باز می ماند و کار تنفسی مختل می گردد.
ادامه دارد
درباره این سایت